قوز قرنیه یک اختلال چشمی است که با نازک شدن پیشرونده و تغییر شکل قرنیه مشخص می شود. قسمت شفاف و جلویی چشم که نقش مهمی در تمرکز نور بر روی شبکیه دارد. قرنیه در افراد مبتلا به قوز قرنیه به جای حفظ شکل گرد طبیعی خود، به تدریج مخروطی تر می شود که منجر به اعوجاج و اختلالات بینایی می شود. علت دقیق قوز قرنیه به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و ایمونولوژیک در ایجاد آن نقش دارند. این اختلال معمولاً در سال های نوجوانی یا اوایل دهه بیست ظاهر می شود و به تدریج پیشرفت می کند.
قوز قرنیه (Keratoconus) چیست؟
قوز قرنیه (Keratoconus) زمانی رخ می دهد که قرنیه یا قسمت جلویی شفاف و گنبدی شکل چشم نازک می شود و به تدریج مخروطی شکل شده و به سمت بیرون میاید. مخروطی شکل شدن قرنیه، اشعه های نور را از فوکوس خارج می کند و موجب تاری دید شده و چشم فرد را نسبت به نور و تابش مستقیم حساس می کند که کارهای روزانه مانند خواندن یا رانندگی را سخت می کند.
اگرچه معمولا یکی از چشم های فرد مبتلا به قوز قرنیه بیشتر درگیر است، اما این بدان معنا نیست که چشم دیگر مشکلی ندارد. بیشتر افراد بین 10 تا 25 سال دچار قوز قرنیه می شوند. این بیماری می تواند به آرامی طی 10 سال یا بیشتر پیشرفت زیادی کند.
در مراحل اولیه قوز قرنیه، می توان مشکلات بینایی را با عینک یا لنزهای تماسی نرم اصلاح کرد. بعداً، در صورت پیشرفت بیماری فرد ممکن است مجبور شود از لنزهای تماسی سخت یا انواع دیگر لنزها مانند لنزهای اسکلرال استفاده کند. این بیماری به حدی می تواند پیشرفت کند که فرد نیاز به پیوند قرنیه داشته باشد.
ویژگی های کلیدی قوز قرنیه عبارتند از:
- نازک شدن قرنیه: قرنیه به تدریج نازک می شود و منجر به ضعیف شدن ساختار می شود.
- شکل مخروطی: قرنیه به جای داشتن شکل معمولی و گرد، شکل مخروطی به خود می گیرد.
- بیماری های چشمی: با تغییر شکل قرنیه، آستیگماتیسم نامنظم، نزدیک بینی (نزدیک بینی) و انحرافات بینایی کلی ایجاد می شود.
- کاهش دید بینایی: افراد مبتلا به قوز قرنیه ممکن است کاهش دید در بینایی را تجربه کنند که منجر به تاری دید می شود.
- افزایش حساسیت به نور: برخی از افراد مبتلا به قوز قرنیه ممکن است به نور حساس تر شوند (فتوفوبیا).
- تغییرات مکرر در تجویز عینک: به دلیل ماهیت پیشرونده قوز قرنیه، افراد ممکن است نیاز به تغییر مکرر در نسخه عینک خود داشته باشند.
علت قوز قرنیه
پزشکان صد در صد نمی دانند که چرا افراد مبتلا به قوز قرنیه می شوند و محققان بر این باورند که در برخی موارد این بیماری مادرزادی است. یکی از دلایل این بیماری ژنتیکی است. حدودا 10 درصد از افراد مبتلا به بیماری قوز قرنیه، سابقه ژنتیکی در این بیماری دارند. بعلاوه موارد زیر نیز می توانند موجب بروز قوز قرنیه شوند:
- التهاب ناشی از مواردی مانند آلرژی، آسم یا بیماری چشمی آتوپیک
- مالش بیش از حد چشم
- اختلالات بافت همبند مانند سندرم مارفان و سندرم اهلرز-دانلوس
- بیماری های سیستمیک مانند سندرم داون، استخوان سازی ناقص و رتینیت پیگمانتوزا
- نژاد (سیاهپوستان 50% شانس ابتلا بیشتری به قوز قرنیه دارند)
فیبرهای کوچک پروتئین در چشم به نام کلاژن قرنیه را در جای خود نگه می دارند. وقتی این الیاف ضعیف شوند، نمی توانند شکل خود را حفظ کنند و قرنیه شبیه مخروط می شود.
اگر فرد به میزان کافی در قرنیه خود آنتی اکسیدان نداشته باشد، نمی تواند از فیبرهای کلاژن محافظت کند درنتیجه شخص دچار قوز قرنیه می شود.
علائم قوز قرنیه
بسیاری از بیماران قوز قرنیه از ابتدا نشانه های خاصی حس نمی کنند. اولین علامت این بیماری، تاری خفیف دید یا ضعیف شدن تدریجی دید است که به راحتی قابل درمان نیست.
سایر علائم قوز قرنیه عبارتند از:
- دیدن هاله اطراف چراغ
- مشکل دید و رانندگی در شب
- سوزش چشم یا سردرد همراه با چشم درد
- افزایش حساسیت به نور روشن
- بدتر شدن ناگهانی یا تیرگی دید
- تغییرات مکرر نمره عینک
- خمیده یا موجدار دیدن خطوط صاف
تشخیص قوز قرنیه
تشخیص زودهنگام کمک می کند تا بسیاری از بیماری ها راحت تر درمان شوند. تشخیص به موقع بیماری برای مبتلایان به قوز قرنیه بسیار مهم است زیرا با پیشرفت این بیماری فرد دچار ضعف بینایی خواهد شد. قوز قرنیه یک بیماری شایع چشمی در بین جوانان است. قرنیه قسمت جلویی و شفاف چشم است که نور را روی شبکیه، در پشت چشم متمرکز می کند و به ما کمک می کند واضح ببینیم. در بیماران مبتلا به این بیماری، قرنیه با گذشت زمان نازک تر و ضعیف تر می شود که درنتیجه دید بیمار ضعیف و تار خواهد شد.
آیا قوز قرنیه باعث کوری می شود؟
قوز قرنیه اگر درمان نشود می تواند منجر به کوری بیمار شود. ابتدا دید چشم را بدون عینک یا لنز مختل می کند و در شرایط حاد بیمار ناچار است که پیوند قرنیه انجام دهد. بهتر است این عمل مهم تحت نظر یک پزشک باتجربه و در یک کلینیک مجهز انجام شود.
جراحی چشم با لیزر یا لیزیک در افراد مبتلا به قوز قرنیه خطرناک است زیرا ضعف و نازکی قرنیه را بیشتر و بینایی را بدتر می کند. یک پزشک متخصص برای هیچ یک از بیماران قوز قرنیه حتی موارد خفیف این بیماری، عمل لیزیک انجام نمی دهد.
عوارض قوز قرنیه
تاری دید، دوبینی، حساسیت به نور (فوتوفوبیا) و ضعف در بینایی از شایع ترین عوارض قوز قرنیه هستند. قوز قرنیه پیشرفته می تواند موجب زخم شدن قرنیه خصوصا در برجسته ترین قسمت آن شود و در ادامه این زخم مشکلات بینایی را بدتر می کند تا جایی که ممکن است بیمار نیازمند به جراحی پیوند قرنیه شود.
درمان جدید قوز قرنیه در مشهد
مدیریت و درمان قوز قرنیه به شدت بیماری بستگی دارد. در مراحل اولیه، عینک یا لنزهای تماسی ممکن است برای اصلاح بینایی کافی باشد. با پیشرفت این اختلال، مداخلات دیگری مانند لنزهای تماسی نفوذپذیر گاز سفت و سخت (RGP)، پیوند متقابل قرنیه، یا در موارد شدید، جراحی پیوند قرنیه ممکن است در نظر گرفته شود.
مراحل اولیه بیماری: اولین راه درمان قوز قرنیه استفاده از عینک مناسب است. در صورت پیشرفت بیماری، پزشک ابتدا لنزهای تماسی نرم و سپس لنز سخت تجویز می کند. با گذشت زمان، ممکن است به درمان های دیگری برای تقویت قرنیه و بهبود بینایی نیاز باشد.پ
شدت متوسط بیماری: درمانی جدید به نام پیوند متقابل کلاژن قرنیه از بدتر شدن وضعیت قرنیه جلوگیری یا روند آن را کند می کند. این درمان در سال 2016 توسط FDA تائید شد که در عرض 3 تا 12 ماه پس از عمل، برآمدگی قرنیه متوقف می شود یا در مواردی کمی بهبود میابد.
آخرین راه های درمانی: در برخی موارد پزشک رینگ یا حلقه ای در زیر قرنیه می کارد تا شکل مخروطی آن را صاف کند و بینایی بیمار بهتر شود.
وقتی روش های درمانی بالا دید بیمار را بهتر نکنند، آخرین راه حل پزشک، پیوند قرنیه است و در بیش از 90 درصد موارد موفقیت آمیز است. پزشک مرکز قرنیه بیمار را برمی‌دارد، آن را با قرنیه اهداکننده جایگزین می‌کند و قرنیه جدید را در جای خود بخیه می‌زند. بعد از پیوند قرنیه تا زمان بهبودی کامل معمولا پزشک به بیمار لنزهای تماسی می دهد.
معاینات منظم چشم برای تشخیص و نظارت بر پیشرفت قوز قرنیه بسیار مهم است. تشخیص زودهنگام و مدیریت مناسب می تواند به افراد در حفظ عملکرد بینایی و کیفیت زندگی بهتر کمک کند.
هزینه عمل قوز قرنیه در مشهد
عمل های چشمی بسیار حساس و نیازمند تخصص بالا پزشک و تجهیزات حرفه ای دارند. هزینه عمل قوز قرنیه در سال 1402 نیز با توجه به کاری که پزشک می خواهد انجام دهد، به تبحر پزشک جراح و تجهیزات کلینیک یا بیمارستان محل عمل متغیر است. البته چون عمل قوز قرنیه درمانی است، برخی از کلینیک ها و بیمارستان ها با توجه به قراردادی که با شرکت های بیمه دارند، بخشی از هزینه عمل یا کل آن را از بیمار نمی گیرند.
کلام آخر
چشم اصطلاحا سلطان بدن است. هیچوقت ناراحتی های چشم را سرسری نگیرید و با مراجعه به چشم پزشک متخصص، سریعا اقدام به تشخیص و درمان بیماری کنید. علت قوز قرنیه ناشناخته است اما در صورت تشخیص به موقع می توان از پیشرفت و عوارض آن جلوگیری کرد. فرزند افرادی که مبتلا به قوز قرنیه هستند پس از 10 سالگی باید سالانه از نظر قوز قرنیه بررسی شوند تا در صورت وجود این بیماری، سریعا از رشد بیماری پیشگیری شود.
